Professor Campina ================= HP de Tijd , week 16, 18/4/2008. Frank Kuitenbrouwer Dat wij nu weten dat de universele chipkaart voor het openbaar vervoer die wij binnenkort geacht worden te gaan gebruiken in een paar seconden gekraakt kan worden, danken we aan het feit dat er in Nederland .ANiNin hoogleraar informatiebeveiliging is die niet betaald wordt door de computerindustrie. Trouw had maandagochtend een reportage over het team van de Radboud Universiteit Nijmegen dat zich de afgelopen maanden heeft ontpopt als kwelgeest van de ontwikkelaars van de ov-chipkaart. Dat team straat onder leiding van Bart Jacobs, die ene hoogleraar die tot nu toe altijd beleefd bedankt heeft op aanbiedingen om zijn inzichten met de industrie te delen. ``Dan moet ik een geheimhoudingsverklaring tekenen,'' legt hij uit, ``en er zijn al zo weinig mensen in dit veld met verstand van zaken die er open over kunnen spreken.'' ENin eigenwijze geleerde die de publieke zaak zwaarder laat wegen dan zijn persoonlijk belang. Er zijn in Nederland zeven hoogleraren `aanbesteding', allemaal betaald door de Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement (NEVI), viel afgelopen zaterdag in de Volkskrant te lezen, terwijl slechts NiNin van die zeven dit publiekelijk vermeldt. Een op de vier Nederlandse hoogleraren wordt betaald door het bedrijfsleven, constateert de Volkskrant , en het verzwijgen van die relatie is eerder regel dan uitzondering. Een grote meerderheid van alle hoogleraren houdt er nevenfuncties op na, maar welke precies is lastig te achterhalen, want ze hoeven ze niet bekend te maken. Een `hoogleraar', betaald door Campina, tevens directeur van Campina, verklaart in zijn inaugurele rede dat Melk Goed Voor Elk is, ANP, nrc.next en DAG rapporteren het als wetenschapsnieuws. Ik ben opgegroeid met het idee dat aan de andere kant van onze zuidgrens een land zoals Nederland lag, maar dan zonder onze orde en beschaving. Waar je zomaar overal een huis kon neerzetten en volplakken met reclameplaten, waar je zonder rijbewijs over onbeheerde wegen mocht rijden en de belastingafdracht plaatsvond in cognac en sigaren. Waar ze maar wat aanrommelden. Maar Nederland is soms precies het oude BelgiNk. Schijnbaar publieke functionarissen blijken op de loonlijst van het bedrijfsleven te staan, en een verplichting om dat bekend te maken is er niet. Het meest verbazingwekkende is niet eens dat dit gebeurt, maar vooral de vanzelfsprekendheid waarmee. Natuurlijk moet het mogelijk zijn dat het bedrijfsleven bijdraagt aan onderwijs en wetenschap. De Nederlandse inkoopmanagers hebben blijkbaar behoefte aan les in `openbare aanbesteding' en daar willen ze voor betalen, prima, maar om die mensen hoogleraar te noemen en te doen alsof het onafhankelijke academici zijn, gaat dat niet wat ver? Hol je daar de statuur van dat ambt niet mee uit? Als het bijmengen van private fondsen in het wetenschappelijk onderwijs zo normaal is, gaan we dat dan binnenkort ook in het basis- en voortgezet onderwijs doen? Hoe zou er gereageerd worden als blijkt dat DSM in Nederland stiekem duizend vwo-docenten scheikunde sponsort? De enige reactie die universiteitsbestuurders hier past, zou een welgemeend mea culpa zijn en de belofte spoedig volledige openbaarheid te verschaffen, maar zoals bleek vormt een sterk ontwikkeld intellect nog geen garantie voor een sterk ontwikkeld geweten. De voorzitter van de vereniging van Nederlandse universiteiten (VSNU), Sijbolt Noorda, reageerde `not amused' (lees: woedend) op het Volkskrant -artikel, dat `tendentieus' zou zijn. De VSNU-richtlijn luidt dat nevenfuncties van hoogleraren `bij voorkeur' openbaar moeten zijn, want een verplichting zou inbreuk maken op de `privacy'. Alsof het hier om persoonlijke activiteiten gaat in plaats van professionele. De rector van de Radboud Universiteit, Roelof de Wijkerslooth, maakt het helemaal bont. ``Door het openbaren van nevenfuncties zou het kunnen gebeuren dat een hoogleraar dingen juist niet publiceert omdat hij daarmee de verdenking van belangenverstrengeling op zich zou kunnen laden,'' zegt hij. Een geweldig argument. De Wijkerslooth geeft de voorkeur aan een situatie waarin een hoogleraar zijn nevenfunctie geheim houdt zodat hij bepaalde dingen kan publiceren zNsnder de indruk van belangenverstrengeling te wekken. Ja precies, zoals die Campina-hoogleraar! Ook het Amerikaanse alibi wordt van stal gehaald. ``Op Harvard werven ze al honderd jaar extern geld,'' relativeert Fortis-hoogleraar Piet Eichholtz, ``en daar doen ze toch meer baanbrekend onderzoek dan hier.'' Als Nederlandse bestuurders zich beroepen op de gang van zaken in Amerika, hebben ze het altijd alleen over de lusten, valt me op, nooit over de lasten. Want denk maar niet dat je als Harvard-onderzoeker zonder disclosure geld uit de privNisector kunt toucheren. En een door de melkfabriek aangeleverde zuivelprof zou in de VS helemNaNal ondenkbaar zijn. We doen alsof we Amerika zijn, maar het resultaat is een soort Oud-BelgiNk. Gelukkig hebben we Bart Jacobs nog, die voor onafhankelijkheid kiest en de natie behoedt voor een strop van talloos veel miljoenen.