Volkskrant, 12 april 2005.

Kop op voorpagina: BRINKHORST VERLAAGT VERGOEDING TELEFOONTAP
 
Door onze verslaggevers 
Michael Persson 
Jeroen Trommelen 
AMSTERDAM  

Minister Brinkhorst van Economische Zaken wil telefoon- en
internetverkeer goedkoper kunnen afluisteren. Hij heeft de
vergoedingen die de telefoon- en internetaanbieders daarvoor krijgen
drastisch verlaagd. 

De minister heeft zich daarbij volgens de toezichthouder voor
overheidstarieven Actal echter niet aan de procedures gehouden.  De
sterke verlaging van de aftapvergoeding valt samen met het plan van de
Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken om het
telefoon-, e-mail- en internetverkeer van alle burgers te gaan
registreren. Vandaag is daarover overleg in de Tweede Kamer, donderdag
in Brussel. Op 1 juni moet de maatregel van kracht worden.

De haast van Economische Zaken bij het verlagen van de aftaptarieven
heeft daar echter niets mee te maken, zegt een woordvoerster. `Er was
een afspraak met vijf andere ministers om de tariefsverlaging op 1
april door te voeren, en daar heeft de minister zich aan gehouden.'
Sinds 1 april bedraagt de standaardvergoeding voor een tap dertien
euro en dertien cent. Voorheen declareerden internetproviders tussen
zeven- en veertienhonderd euro. De bedrijven zijn verplicht met
justitie mee te werken.

De providers stellen dat de nieuwe vergoeding in de verste verte niet
kostendekkend is, omdat er speciaal personeel en speciale ruimtes voor
nodig zijn. De investeringen in aftapapparatuur krijgen de bedrijven
sowieso niet vergoed. 

Voorzitter Robin Linschoten van tarieventoezichthouder Actal zegt dat
minister Brinkhorst de tariefsverlaging zonder overleg heeft
doorgevoerd.

Volgens afspraak wordt zijn adviescollege eerst om raad gevraagd. De
Actal adviseerde negatief, omdat de verlaging van de vergoeding
onvoldoende was onderbouwd.

Linschoten eist nu dat EZ de hele procedure opnieuw doorloopt. Maar
volgens een woordvoerder van het ministerie zal de regeling echter `in
principe' niet meer veranderen.   

De bewaarplicht voor alle verkeersgegevens, die vandaag in de Tweede
Kamer ter sprake komt, zal de providers nog hogere kosten opleveren,
verwacht hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs van de Radboud
Universiteit Nijmegen. Volgens het plan moet al het bel-, email en
surfgedrag worden geregistreerd.  

Technisch directeur Simon Hania van xs4all verwacht dat
internetproviders de kosten uiteindelijk moeten afwentelen op hun
abonnees.


Vervolg op pagina 15, voorpagina van deel 2.

TEN AANVAL

Weinig pc-gebruikers bekommeren zich om hun privacy op internet.
Juist daarover wordt deze week in Den Haag en Brussel gediscusieerd.
Internetproviders, de poortwachters van het web, maken zich zorgen om
de bewaarplicht die politici hen willen opdringen.

Door Michael Persson en Jeroen Trommelen 

De computer wordt aangezet, de lijn naar internet gaat open en jawel
hoor. Binnen een seconde bonkt het eerste virus aan de poort. `Dit
gebeurt dus wanneer je onbeschermd het Internet op gaat', zegt
beveilingschef Gerald Fritz van internetprovider xs4all. `Dáár, een
trojan, en dat is allemaal andere troep.'

Op zijn zwarte computerscherm flitsen onbegrijpelijke regels voorbij,
in een steeds hoger tempo. Elke regel is één aanval op het netwerk. Al
snel is de reeks met het blote oog niet meer bij te houden.

Rondkijken in de machinekamer van een internetprovider is
onthutsend. Dat het wereldwijde netwerk een barre jungle is vol
hackers, virussen en spionerende software, weten we wel. Maar dat die
zó alomvattend is, is toch een verrassing.

Fritz, die uit veiligheidsoverwegingen niet met zijn echte naam in de
krant wil, schakelt over naar de `zombies': computers die gekaapt zijn
om kwaadaardige software af te vuren op het Internet. Ze gedragen zich
als vuurtorens die virussen, spam of andere vervelende software om
zich heen strooien. Hij neuriet terwijl zijn roffelende vingers de
stoorzenders in beeld brengen. `Het zijn er op dit moment,
hm.. negentienduizend.'

De eigenaren van de zombies weten van niets. Ze zijn gekraakt en
worden misbruikt voor het rondzenden van troep. Driekwart van alle
e-mail op het internet bestaat hierdoor uit spam en andere
kwaadaardige post. Op een slechte dag krijgen vijftig tot honderd
klanten van xs4all te horen dat hun computer, ondanks alle
voorzorgsmaatregelen, is overgenomen door de slechteriken van
cyberspace.

Op verzoek laat Fritz zijn computer uitrekenen hoeveel aanvallen dat
gisteren heeft opgeleverd. Alleen al voor de 175 duizend klanten van
zijn internetprovider zijn het er 173 duizend. `Bijna één per klant
dus. Aanvallen waarbij een virus duizend keer probeert iemands
wachtwoord te kraken, gelden trouwens maar als één. Have you got yours
today?'

Providers zijn de poortwachters van het Internet. Bescherming van hun
klanten tegen digitale inbrekers en reclamemakers is een van hun
belangrijkste taken geworden. Maar als het aan de Europese ministers
van Justitie ligt, komt daar binnenkort een heel nieuwe taak bij,
namelijk het bespioneren van hun klanten zelf. Dáár zit het grote
gevaar, getuige de inspanningen van de justitieministers. Niet gericht
op de criminelen, maar op alle burgers.

Het plan is om alle mail-, surf en chatgegevens één tot drie jaar op
te slaan. Ook het vaste en mobiele telefoonverkeer moeten eraan
geloven. Van alle Europeanen moet worden bijgehouden waar, wanneer en
hoelang ze met wie communiceren, luidt het voorstel dat vandaag in de
Tweede Kamer en donderdag door de Europese ministers van Justitie en
Binnenlandse zaken in Brussel wordt besproken.

Dit met het oog op `het voorkomen, onderzoeken, opsporen en vervolgen
van strafbare feiten', daaronder inbegrepen terrorisme', schrijft
justitieminister Donner (CDA) in een toelichting aan de kamer. Maar
beschermers van digitale burgerrechten en privacy kreunen echter over
de zoveelste aanslag op de persoonlijke levenssfeer. Het College
Bescherming Persoonsgegevens (CBP) acht een algemene bewaarplicht
ontoelaatbaar en ook de Werkgroep Artikel 29 van de Europese Unie zelf
heeft `zwaarwegende twijfel'.

`Maar je moet gewoon vaststellen dat er een enorm maatschappelijk
draagvlak is om dit toe te laten', zegt Theo de Roos, hoogleraar
strafrecht aan de Universiteit van Tilburg. Hij voorziet veel
belangstelling voor de informatie. `Nu al zie je dat de telefoontap
het populairste opsporingsmiddel is. De nieuwe gegevens zullen de
telefoontap wel van de eerste plaats verdrijven.'

Het gaat volgens de minister bij deze zogeheten `bewaarplicht
verkeersgegevens' niet om de inhoud van de communicatie. Waar het wel
om gaat, is zelfs directe betrokkenen niet helemaal duidelijk. De
enige omschrijving van de gevraagde informatie staat op een tot vorige
week geheim velletje papier dat non-paper wordt genoemd, afkomstig van
een werkgroep van Europese justitiefunctionarissen.

Voor telefonie is de maatregel het best omschreven. Duidelijk is dat
ook dat de inbreuk op de privacy daar enorm zal zijn. Justitie zal
gaan bijhouden wie met wie belt, wanneer en waar. Maar, zo blijkt uit
het document, justitie zal óók standaard gaan beschikken over iemands
PIN-code, waarmee voicemails kunnen worden afgeluisterd. `Dat zou je
eens met financiële transacties moeten proberen', schampert technisch
directeur Simon Hania van xs4all. Bovendien kan justitie van elk
mobieltje achteraf de gangen nagaan, want het toestel houdt
voortdurend contact met lokale steunzenders.

Bij de bewaarplicht voor internetgegevens stellen deskundigen grote
vraagtekens. In het non-paper staat dat de internetaanbieders de
`oorsprong van de opgevraagde diensten' moeten bijhouden. `Ik weet
niet wat ze daarmee bedoelen', zegt hoogleraar computerbeveiliging
Bart Jacobs van de Radboud Universiteit Nijmegen. `Als dat gaat over
de adressen van de internetpagina's, is de bewaarde informatie wél
inhoudelijk, in tegenstelling tot wat Donner beweert. Maar als ze
daarmee niet op de adressen doelen, is de bewaarde informatie helemaal
niet interessant.'

Volgens Hania van xs4all kunnen de internetadressen - de zogeheten
URL's; de tekstregel in de balk bovenaan elke internetpagina - zelfs
helemaal niet worden bewaard. Elke pagina bestaat uit tientallen
brokstukken die van verschillende locaties van het internet
komen. Alsof je uit de adres van de fabriek die de banden heeft
gemaakt wil afleiden hoe een auto eruit ziet.

Los van het nut is het daarom de vraag in hoeverre de operatie
uitvoerbaar is. Een onderschat argument, vindt Hania. `Wij verwerken
5,4 miljard pakketjes informatie per seconde. Van elk pakketje zouden
we zo'n 40 bytes moeten vastleggen. Dat is gigantesk en technisch
onmogelijk.'

In een vergelijking lijkt het alsof rechercheurs van internetproviders
van elke passerende auto het nummerbord moeten gaan noteren en aan de
bestuurder vragen waar hij vandaan komt en waar hij naartoe gaat. En
dat terwijl de rechercheurs eigenlijk diefstallen en berovingen willen
oplossen en slechteriken achtervolgen die aan alle voordeuren van het
Internet rammelen, om te zien of er wat te halen valt.

Hania: `Wij willen onze energie kunnen stoppen in de veiligheid van
Internet, in plaats van verplicht te worden allerlei gegevens te
verzamelen waarvan we wéten dat je er niks aan hebt.'