Klassieke boeddhistische meditatie: vipassana.

Vipassana of inzichtmeditatie is een techniek die beschreven wordt in de satipathana sutra, welke teruggaat tot Boeddha, 2500 jaar geleden. Hierin worden nauwkeurige aanwijzingen gegeven welke weg er gegaan kan worden om het bewustzijn te 'zuiveren' door middel van de 'juiste aandacht'. Hierbij wordt onze zintuigelijke gewaarwordingen en onze emotionele reacties daarop beschouwd met gepaste afstand. Dit laatste niet om de emoties te onderdrukken, maar om deze van nabij te kunnen observeren, zonder er door meegesleurd te worden.

Vipassana meditatie werd in de loop van de eeuwen vooral beoefend binnen het Theravada Boeddhisme door monikken in Zuid-oost Azië (Birma, Thailand, Sri Lanka). In de jaren vijftig werd vipassanameditatie toegankelijk gemaakt voor leken door o.a. de Birmese leraar en monnik Mahasi Sayadaw. Westerlingen zoals Joseph Goldstein, Jack Kornfield en Sharon Salzberg reisden naar Birma en Thailand en kwamen terug om meditatiecentra op te zetten en les te geven. Ook werden Birmese en Thaise monnikken uitgenodigd om in het westen les te geven. Zo heeft de Thaise monnik Mettavihari een belangrijke rol gespeeld in het vipassana onderricht in Nederland. Vipassanameditatie was tot voor kort minder bekend dan Zen en het Tibetaans boeddhisme. Inmiddels zijn er veel mogelijkheden in Nederland om deze vorm van meditatie te beoefenen in de vorm van introductie cursussen en doorgaande groepen. Er worden korte en langere retraites georganiseerd, variërend van 4 tot 21 dagen.

De beoefening van deze meditatie is van grote waarde gebleken voor mensen die hun leven willen verdiepen, hun zelfkennis willen vergroten, maar bovenal een levenshouding willen ontwikkelen die zich kenmerkt door een wakkere aanwezigheid, liefdevolle vriendelijkheid en een kalme geest. De afgelopen 25 jaar wordt vipassana ook toegepast in de geestelijke gezondheidszorg, met name door het pionierswerk van de Amerikaan J. Kabat-Zinn. Deze toepassingen vinden nu hun intrede in Nederland, o.a. in het Radboud Ziekenhuis bij de afdeling psychiatrie.

Cursussen in Nijmegen van Henk Barendregt en Marij Geurts in het Han Fortmann Centrum en elders.