de Volkskrant 

February 25, 2006

Ook lokaal zoekt de kiezer een partij die denkt zoals hij; 
VerkiezingenGroningse kennistechnoloog Wouter Teepe  noemt stemwijzers op basis van concrete programmapunten te simplistisch

SECTION: Kennis; Pg. 5

LENGTH: 752 woorden

Stemwijzers leiden, zeker voor de verkiezingen voor de gemeenteraad, vaak tot vreemde adviezen. Ze zijn te concreet, denkt een Groningse onderzoeker. Door Simone de Schipper 
Opvallend vaak komt een gebruiker van www.stemwijzer.nl al klikkend uit op een uiteinde van het politieke spectrum; een extreem-rechtse of een éénmanspartij waar hij nooit op zou willen stemmen, of een religieuze partij terwijl de twijfelaar atheïst is.
Met dat probleem kampen bijna alle kieswijzers. Maar de Stemwijzer ligt nu onder vuur, omdat de site miljoenen bezoekers trekt; door dat succes kan die niet alleen de twijfelaar, maar wellicht ook de verkiezingen op een vreemde manier beïnvloeden. 
Nalatigheid of manipulatie is het niet. Integendeel. De makers van de Stemwijzer hebben voor de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart, in zeventig gemeenten en stadsdelen uitgebreid contact gehad met bijna alle partijen.
Waar de gekke uitslagen dan vandaan komen Kennistechnoloog Wouter Teepe van de Rijksuniversiteit Groningen weet het wel: de Stemwijzer en consorten baseren hun vragen op verkiezingsprogramma's. 'Het is makkelijk om daarin standpunten te noemen waar iedereen het mee eens is, juist voor kleine partijen. Maar hoe reëel die zijn'
Hij vindt dat makers het ontwerpen van adviserende computersystemen - zijn vakgebied - niet serieus nemen. 'Het is meer dan een politiek equivalent van een ben-ik-een-goede-minnaar-test van bladen als Flair. De weging van de antwoorden rammelt methodologisch. Maar al bij de beginvragen gaat het mis: wat is het doel van de site, wie is de gebruiker en wat kun je van de gebruiker verwachten'
Voor Teepe is dat helder: het best mogelijke advies geven aan de twijfelende kiezer met bescheiden achtergrondkennis. En detailvragen over beleid vereisen juist wel achtergrondkennis.
Neem de vraag 'De reinigingsdiensten van stadsdeel ZuiderAmstel en stadsdeel Oud-Zuid moeten fuseren.' De argeloze bezoeker vraagt zich misschien af waarom hij dat wel of niet zou willen. Is het goed of slecht voor het personeel, de bewoners, de kikkerpopulatie of voor projecten waar het geld anders naartoe gaat De gemiddelde kiezer heeft er nooit over nagedacht en wil dat ook niet. 'Met zijn stem delegeert hij dat nadenken graag aan een persoon of partij met eenzelfde maatschappijvisie als hijzelf', zegt Teepe.
Panels
Voor zijn eigen kieswijzers - zeven maakte hij er al voor Nederland en Vlaanderen - gaat Teepe daarom uit van de maatschappijvisie van de verkiesbare mensen van een partij. Niet door hun om die visie te vragen. 'Ik wil geen rooskleurige verhalen maar objectieve informatie.' Daartoe huurt hij panels in van goed ingevoerde buitenstaanders, zoals politiek journalisten, politicologen en andere analytici.
Na het filteren van persoonlijke meningen en ongeïnformeerdheid, leidt hij een model af van de ideologie van een partij, en daaruit stellingen als: 'je hebt je lot in eigen handen' en: 'autorijden moet duurder worden'. 'Zulke stellingen vereisen minder achtergrondkennis en zijn beter te begrijpen.'
De overeenkomsten en verschillen tussen de bezoeker en elke partij worden anders gewogen, maar van dat deel van de methodologie merkt de bezoeker niets. Doel is dat zijn maatschappijvisie gekoppeld wordt aan die van partijen.
Nel van Dijk, directeur van het Instituut voor Publiek en Politiek dat de Stemwijzer maakt: 'Ik snap dat een wetenschapper die kant uit wil. Het is een interessante gedachte. We zouden het kunnen overwegen.'
Maar dat het zo haalbaar is als Wouter Teepe zegt, lijkt haar sterk. 'Onderscheid de partijen van iedere gemeente maar eens op de ideologie. Soms zijn er wel dertig partijen, waarvan vele zélf niet eens weten wat hun ideologie is. Hoe vind je bij iedere gemeente panelleden die dat wel weten En hoe komen die er zo snel uit Je weet pas een paar maanden van tevoren welke partijen precies meedoen.'
Van Dijk vindt die stellingen over de ruimtelijke ordening en andere lokale zaken bovendien heel educatief. 'Mensen laten zich bij lokale verkiezingen niet leiden door lokale kwesties, maar door landelijke sentimenten. Door die dertig stellingen weten ze in één klap wat er lokaal speelt.'
Voor Teepe is dat een zonde. Hoe verheven dat educatieve nevendoel ook is, op de kwaliteit van het advies mag niet worden ingeleverd. 'Ook niet als je het dichttimmert met disclaimers dat de uitslag niet blind gevolgd moet worden.'
Van Dijk zegt het tegenovergestelde: 'Het werkt vooral als educatief instrument. Er zijn maar heel weinig mensen die de stemwijzer echt volgen.'

LOAD-DATE: February 25, 2006

LANGUAGE: DUTCH; NEDERLANDS


Copyright  2006 PCM Uitgevers B.V.
All rights reserved